اجرای پارکت بدون نقص خواسته تمام نصابان است. بعضی مواقع نمیتوان به طور کامل شرایط محیطی و سایر عوامل را کنترل کرد. از این لحاظ کار نهایی یک کار “عادی” و تنها از نظر تجاری به سطح قابل قبول میرسد. مثلا یک پارکت خوب اجراء شده به ظرافت و کیفیت مبلمان چوبی نخواهد بود. این بدان معنا نیست که پارکت اجراء شده از استاندارد بالایی برخوردار نیست. دلیلش تنها شرایط محیطی مانند تأثیرات فصلی و گرمایش و سرمایش یا برخی از موارد مربوط به ماهیت چوب است.
این مقاله انتظارات منطقی مالک را از پارکت تمام چوب که تایلهای آن در محل اجرای کار، ساب و فینیش میشود، بیان میکند. معمولا پارکتهای کوچک و پارکتهای چوبی T&G (کام و زبانه) چنین هستند. مقبول بودن پارکت تحت تأثیر عواملی است: جنبه های اجرایی کار اعم از نصب درست و دقیق، چیدمان و شکل تایلها، و نیز جنبه های ظاهری مانند ساب و فینیش کار.
در بحث ساب و فینیش کار، اطلاعات این مقاله برای سایر انواع پارکت (مانند نوعی از پارکت مهندسی که در محل کار فینیش و ساب آن اجرا میشود) هم مفید خواهد بود.
برخی از مشکلاتی که سطح تایلها را تحت تأثیر قرار میدهد و نبایست در پارکتهای چوبی رخ دهند، در ادامه ارائه شده است.
وجود منابع حرارتی (مثالا نبود پرده و نور مستقیم خورشید، وجود شومینه، دریچه های موجود در برخی وسایل منازل و یا خانه هایی که طولانی مدت بسته و بدون رفت و آمد هستند) باعث تغییراتی در پارکت میشوند که نهایتاً به فنجانی شدن یا ایجاد شکاف در آن منجر میشود. همچنین تغییرات احتمالی زیر پارکت میتواند منجر به حرکت و تغییر شکل تایلها شده و باعث قله یا فنجانی شدن شود. لازم به ذکر است که اقدام یا عدم اقدام مالکان و سازندگان در این امر سهیم بوده، یا شاید تنهای عامل بروز این اثرات باشد.
بنابراین بهتر است که پیمانکاران، مالکان و سازندگان را از جنبه هایی که پارکت آنها را تحت تأثیر قرار میدهد آگاه کنند و هرگونه نگرانی سازنده یا مالک، در مراحل اولیه مورد توجه نصاب کف قرار گیرد. انتخاب محصول، به ویژه از نظر عرض تایل، و همچنین روش نصب در کیفیت بعدی کف تأثیر خواهد داشت. توجه داشته باشید که تایلهای عریض یا نازک مستعد فنجانی شدن یا شکاف در محیط خشک داخلی هستند. به طور معمول شرایط مذکور در ادامه این مقاله، نباید در پارکت رخ دهد و در صورت بروز، انجام کارهای اصلاحی غالباً ضروری است.
لبه تایلها بالاتر یا پایینتر از وسط آن باشد.
گرما در مکانهایی با محیط بسیار خشک، باعث فنجانی شدن میشود. عامل دیگر فنجانی شدن رطوبت فضای زیرکار است. فنجانی شدن احتمالاً در پارکتهای با ضخامت استاندارد که پهن تر از 100 میلیمتر است مشاهده میشود. برخی از پارکتها ممکن است تا حدی در برخی از مکانهای داخلی ساختمان (مثلاً بخشهای در معرض آفتاب)، مقدار کمی فنجانی شوند.
از لحاظ ظاهر مشابه فنجانی شدن است؛ اما در نتیجه فشارِ انبساط در کف ایجاد میشود.
خیمه زدن. در دو تایل کنار هم، دو لبه مشترک آنها از کف بلند میشود. این امر اغلب با رطوبت بالا در زیر زمین همراه است. ولی ممکن است به علل مختلفی رخ دهد.
قلاب. بخشی از کف شامل تعدادی تایل که نسبت به قسمتهای مجاور بالا آمده است.
تاج شدن. تایلهای کف که در سطوح پایینی خود صاف است اما در سطوح بالایی آن لبه ها پایینتر از مرکز تایل قرار دارد. تاج شدن در پارکت چوب زمانی اتفاق میافتد که کف خیس باشد، فنجانی شده و زودتر از موعد، قبل از ایجاد تعادل رطوبتی بین بالا و پایین تایل، سطح کار ساب شود. تاج شدن تا چند ماه پس از فینیش مشخص نمیشود.
اگر تایلهای پارکت بگونه ای ساخته شده باشند که در آنها زبانه نسبت به کام نازکتر باشد، تایلها نسبت به یکدیگر حرکت میکنند و یا اصطلاحا درز باز میکنند. هنگامی که تایلها روی زیرکار قرار میگیرند، ممکن است در اثر اضافه شدن بار به هر تایل، برخی حرکات عمودی در تایلهای مجاور ایجاد شود. این به دلیل فاصله بین زبانه و کام است. این فاصله نباید بیش از 6/0 میلیمتر باشد.
حتی در مکانهایی که در معرض منابع خاص حرارتی نیستند، بین تایلها قدری فاصله میافتد.
برای 10 تایل عرض 80 میلیمتر، میتوان به طور میانگین 75/0 میلیمتر، در شرایط داخلی خشک انتظار داشت. برای تایلهای پهنتر، به تناسب میتوان میانگین شکاف بیشتر خواهد بود. ظاهر پارکت باید درزهایی مشابه بین اکثر تایلها داشته باشد. وجود درزهای بزرگ با فواصل نامنظم و مرتبط با اتصال لبه ها کاملا نامناسب است. وجود شکافهای انبساط به عنوان بخشی از فرایند نصب در طول عمر پارکت الزامی است. عکس اول که قابل قبول است، دارای شکاف نزدیک به حد بالایی بوده که متوسط اندازه شکاف 75/0 میلیمتر است و در عکس دوم که قابل قبول نیست متوسط اندازه شکاف 8/1 میلیمتر است. توجه داشته باشید که این اندازه شکاف متوسط در بیش از 10 تایل است بنابراین برخی از شکافها بیشتر از متوسط و برخی کمتر از متوسط است.
مقدار کمی صدا را میتوان هنگام راه رفتن از اکثر کفهای چوبی انتظار داشت. سر و صدا ممکن است از حرکت لبه یک تایل در مقابل دیگری یا حرکت آنها روی میخها ایجاد شود. به دلیل شل شدن اتصالات، پارکت در هوای خشکتر اغلب بیشتر سر و صدا دارد. اگر جیرجیر در بخشهای اصلی و پر رفت و آمد است، باید تعمیرات اساسی را در نظر گرفت.
بسته به سختی گونه چوب برخی از تورفتگیها در پارکت، بر اساس حجم رفت و آمد، حیوانات خانگی پر جنب و جوش و یا تردد با کفشهای ظاهر میگردد. چوب نرمتر نسبت به چوب سختتر راحتتر دندانه دندانه و دچار فرورفتگی میشود.
وقتی الوارها مستقیماً روی صفحات بتونی قرار میگیرد، در زیر بعضی از تایلها صداهای تو خالی یا طبل ایجاد میشود. هنگامی که تعداد محدودی از موارد مذکور در یک یا دو تایل در برخی بخشهای پارکت باشد و هنگام اعمال فشار هیچ حرکت عمودی وجود نداشته باشد، بعید به نظر میرسد که کارهای اصلاحی لازم باشد.
بطور کلی هیچ استانداردی نیست که تعیین کند ظاهر کف چوبی چگونه باید باشد. وقتی روشهای توصیه شده برای ساب و فینیش انجام شود، محصول نهایی مورد قبول خواهد بود. پارکتهای یک گونه مشابه، بسته به منبع الوار، سن درخت، پهنای پوشش تایل، سیستم و نوع فینیش به کاررفته و نوری که پارکت در آن مشاهده میشود، از لحاظ ظاهری تفاوت قابل توجهی دارند.
الوار محصولی طبیعی است که در اثر تغییر در رطوبت جو جمع شده و متورم میشود. از طرفی هیچ یک از محیطهای ساختمان با هم یکسان نیست و این جنبه ها نیز میتواند از نظر ظاهری به تفاوتهایی منجر شود.
ساب و فینیش در محیط کارخانه انجام نمی شود و بسته به نوع الوار و فینیش مورد استفاده، ممکن است ظاهر کف با گذشت زمان تیره یا روشن شود. محیط خانه نیز عاری از گرد و غبار نیست. با این حال، میتوان انتظار داشت که کف فینیش شده دارای ظاهری یکنواخت و عاری از علائم سنگین ساب و نواقص شدید باشد. احتمالاً حداقل سطح آلاینده ها، علائم جزئی ساب و فرورفتگیهای ریز فینیش در لبه های تایل و در سوراخهای میخ و غیره قابل مشاهده بوده و محیط و دیگر مکانهایی که به سختی قابل دسترسی هستند، بیشتر محتمل است که حاوی این بینظمیها باشد. به همین دلیل، یک فینیش آینه وار یا کف بدون نقص انتظاری غیرقابل تحقق است. هنگامی که نواقص پارکتها بررسی میشود، باید در روشنایی و در ساعات روز بررسی شود. ارزیابی کلی پارکت در حالت ایستاده از مکانهایی که غالباً افراد در آن بخشها حضور دارند انجام میشود. همچنین در مناطقی که معمولاً با مبلمان پوشانده نمیشود باید ارزیابی انجام شود. قضاوت برای مقبولیت پارکت، متکی بر تأثیر نور بر نقصهای قابل توجه سطح و همچنین سایش اولیه پارکت است. پارکت بیشتر از مبلمان در معرض فرسایش است. اگرچه پارکت میتواند فینیش خوب و باکیفیت داشته باشد، نباید برایش کیفیتی مشابه فینیش مبلمان انتظار داشت.
رنگ کلی یا ترکیب رنگ در پارکت به گونه یا ترکیب گونه ها بستگی دارد. ویژگیهای موجود در پارکت، مانند رگه های صمغ، با ویژگیهای مجاز هر درجه تعیین میشود. حتی درصورت انتخاب یک گونه به تنهایی احتمال وجود طیف گسترده ای از رنگ وجود دارد. همچنین ممکن است تعداد محدودی تایل از گونه های مختلف به با شباهت ظاهری وجود داشته باشد. همچنین مهم است بدانید که قوانین درجه بندی شامل رنگ یا تنوع رنگ نمیشود. فرایند درجه بندی سریع است و متکی به ارزیابی بصری سریع است که در آن کارشناس باید اندازه و وسعت ویژگی را بدون اتکا به اندازه گیری ارزیابی کند. به همین دلیل ممکن است برخی از نادرستیها در درجه بندی رخ دهد که منجر به وجود تعداد محدودی تختة خارج از محدودة درجه بندی شود. ساب پارکت اندازه برخی از ویژگیها را افزایش میدهد یا باعث ظاهر شدن ویژگیهایی میشود که قبل از ساب وجود نداشت. در نتیجه، برخی از تایلها در پارکت فینیش شده دارای توصیفات درجه مشخص شده نیستند. وجود یا افزایش چنین ویژگی هایی باید مورد تایید و پذیرش خریداران چوب باشد. هنگام مشاهده پارکت، عموماً بین کفی که درجه نادرست دارد و کفی که محدودیت درجه ها در برخی از تایلها بروز کرده تفاوت واضح است.
جایی که تعداد تایلهای پارکت با ویژگیهای فراتر از محدوده درجه بندی، از نظر اندازه و تعداد، نسبتاً کم (کمتر از 5%) است و ظاهر کلی پارکت منطبق با درجه انتخابی باشد، هیچ کار اصلاحی ضروری توصیه نمیشود. همچنین درجه بندی توزیع ویژگیها، در تایلها، بین تایلها در یک بسته پارکت یا در یک پارکت فینیش شده را در نظر نمیگیرد. بنابراین، این یک انتظار منطقی است که نصاب هنگام نصب پارکت، توزیع نسبتاً یکنواخت رنگ و ویژگی را در سراسر پارکت فراهم کند. با این حال باید مَد نظر داشت که از نظر رنگ، پوشش کف تفاوتهای رنگی را برجسته میکند که البته میزان تغییر در بعضی مواقع به آسانی قابل تشخیص نیست. به طور مشابه، میتوان انتظار داشت که طول تایلها نسبتاً یکنواخت در کف توزیع شود و گروه های تایلهای کوتاه یا انتهای تایلها اغلب در کنار هم قرار نگیرند.
به طور کلی طول تایلها برای کف ساختمان (با ضخامت حداقل 19 میلیمتر) حداقل 900 میلیمتر در هنگام نصب بر روی تیرچه یا چوب است. هنگام قرارگرفتن روی زیرکار، تا جایی که ممکن است اتصالات انتهایی نباید با یکدیگر هم تراز شوند. عرضهای انتهایی تایلهای مجاور، حداقل 300 میلیمتر از یکدیگر فاصله داشته باشند.
فرآیند ساب زنی شامل تجهیزات کنترل دستی است و به همین دلیل برخی از آثار ساب در کف قابل مشاهده میماند. میتوان انتظار داشت که کف به خوبی ساب زده شود و لبه ها حلزونی نشوند. به طور مشابه میتوان انتظار داشت که گوشه ها به صورتی برابر، ساب زده شوند تا سطح خوبی ایجاد شود. به این ترتیب، به طور کلی نباید علائم ساب در چوب، در حالت ایستاده قابل مشاهده باشد. زاویه دید از چشم تا زمین برای ارزیابی باید 45 درجه باشد. در مواقعی ممکن است ارتعاشی ایجاد شود که ممکن است توسط دستگاه ساب زنی یا قاب زیرکار ایجاد شود. گرچه این ارتعاش منجر به ایجاد خطوط پراکنده ای در کف میشود، اما معمولا انتظار میرود که کف عاری از این علائم باشد. همچنین با ساب مجدد کف قدیمی، باید در نظر گرفت که ساب، آسیبها یا برشهای عمیق موجود را از بین نمیبرد و نیز اگر لکه ها به عمق چوب نفوذ کرده باشد پاک نمیشوند.
مگر اینکه درخواست دیگری شده باشد، تمام میخهای پارکت باید در زیر سطح اجراء شوند و سوراخ میخها باید پر شوند. همچنین انتظار میرود با پارکت تمام چوب T&G، هر گونه شکاف در انتهای تایل نیز پر شود. هنگامی که از رنگِ پرکننده استفاده میشود، باید با رنگ تیره تایلها منطبق باشد، زیرا با گذشت زمان در فینیشهایی با پایه روغن و حلال کم رنگ میشود. البته این موضوع، لزوماً در مورد پوششهای مبتنی بر آب صدق نمیکند.
پارکت بسیار بیشتر از مبلمان در معرض فرسایش است. هرچند میتوان کیفیت خوبی برایش انتظار داشت، اما با کیفیت فینیش مبلمان نخواهد بود. تعدادی از نواقص وجود دارد که احتمالاً تا حدی در یک پارکت فینیش شده وجود دارد و میزان وقوع آنها، جایی که بوجود میآیند و وجود سایر نواقص، مقبولیت آنها را تعیین می کند. ارزیابی ظاهر پارکت باید در حالت ایستاده انجام شود و کف باید از زاویه حدود 45 درجه مشاهده شود. نواقص رایج که تا حدی در طبقات وجود دارد در زیر شرح داده شده است:
میزان آلودگی در لایه نهایی اجتناب ناپذیر است و از محلی به مکان دیگر متفاوت است که به عوامل مختلفی مانند جریان هوا، سیستم گرمایش و تهویه، حشرات و موارد دیگر بستگی دارد. میتوان انتظار داشت که پیمانکار اقدامات منطقی را برای به حداقل رساندن خطر آلودگی اتخاذ کند و در اتمام کار، مناطق بسیار آلوده در کف وجود نداشته باشد که هنگام ارزیابی کف مشخص باشد.
علائم چرخش ناشی از ساب های دوار است و تا حدی در همه پارکتها وجود دارد. چراغهای نصب شده در پایین اتاق، نواقص ساب را در پوشش به دلیل شکست نور برجسته میکند که توسط پیمانکار قابل کنترل نیست. علائم کم چرخشها که در ارزیابی در نور طبیعی مشخص نیست نباید نگران کننده باشد.
با گذشت زمان، در اثر نور ماوراء بنفش تغییرات رنگ در چوب کف رخ میدهد. بنابراین، معمولاً در نواحی از پارکت که در معرض آفتاب است، این اثر بیشتر دیده میشود. این تا حدی با تغییرات چوب و تا حدی با فینیش به کاررفته مرتبط است. برخی از فینیشها با گذشت زمان بیش از سایرین تیره میشود. برخی از چوبها بیشتر از سایرین مستعد تغییر رنگ هستند. این فرایند طبیعی و اغلب تدریجی است اما میتواند در قسمتی که فرش پهن است، تغییر رنگ ایجاد کند. برخی از این تغییرات را میتوان با فرش کردن تا شش ماه یا بیشتر پس از اتمام پارکت، به حداقل رساند. بهتر است پیمانکاران پارکت برای خریدار توضیح دهند که چگونه فینیش بکاررفته باعث ایجاد تفاوت رنگ میشود. از آن پس به عهده مالک خواهد بود که نحوه استفاده از فرش را مدیریت کند.
