تفاوت OSB و چندلایی چیست؟ این مقاله به بررسی تمام مزایا، معایب و کاربردهای OSB و چندلایی میپردازد و در آن سعی شده است مقایسه OSB و چندلایی بصورتی کامل ارائه شود. چندلایی و OSB دو مورد از متداولترین کالاهای ورقی هستند که در خارج از ایران برای ساخت خانه استفاده میشوند. مشکل این است که آنها از نظر ظاهری بسیار شبیه به هم هستند و هنگام استفاده نهایی همپوشانی زیادی دارند. مشکل نه فقط شباهت زیاد آنهاست، بلکه سردرگمی زیادی در مورد تفاوت آنها و نحوه و موارد استفاده هر یک از آنها در پروژه های ساختمانی وجود دارد. این راهنمای مفید به شما کمک میکند تا تفاوتهای بین چندلایی و OSB را تشخیص دهید و نوع مناسب را برای پروژه خود انتخاب کنید!
بیایید با مروری بر تفاوت های OSB و چندلایی شروع کنیم:
قیمت: به طور سنتی، OSB گزینه ارزانتری است، اگرچه قیمت بر اساس منطقه و بازار محلی شما متغیر است.
کارایی: استفاده از هر دو نسبتاً آسان است. با این حال، چندلایی را میتوان به مبلمان و کابینت تبدیل کرد، در حالی که OSB منحصراً در ساخت و ساز استفاده میشود.
پوشش: تقریباً هر دو برای استفاده در سقف، کف و دیوار قابل تعویض هستند. با این حال، بحث داغی در این مورد وجود دارد که ما بعداً به برخی از نظرات خواهیم پرداخت.
کیفیت: هر دو OSB و چندلایی با کیفیتهای مختلف قابل خریداری است. برخی تمیزتر و بادوامتر هستند. بقیه ارزانتر هستند.
OSB مخفف Oriented Strand Board (پنل با تراشه های جهتدار) است. OSB یکی از مصالح ساختمانی مصنوعی است و شباهت زیادی با چندلایی دارد، ولی یکی نیستند. OSB از خرده ها و تراشه های چوب ساخته میشود که با رزین یا چسب تحت فشار و حرارت زیاد به هم فشرده میشود.
بیشتر مردم ترجیح میدهند از OSB استفاده کنند. زیرا بی نیاز از برداشت درختان بزرگ است. OSB از درختان کوچکی که صرفاً برای این منظور رشد میکنند، یا ضایعات و اضافات حاصل از برشکاری چوب قابل تولید است. در جهان OSB انواع مختلفی دارد:
OSB استاندارد: برای سقف، دیوار و کف استفاده میشود. هیچ ویژگی خاصی ندارد، اما میتوانید آن را در اندازه های متنوعی تهیه کنید.
OSB زیپ: این نوع OSB مخصوص پوشش دیوارها و سقفها در فضای بیرونی است. OSB زیپ، ضد آب است. همچنین پیش ساخته است و شما را قادر میسازد سرعت پروژه خود را افزایش دهید.
OSB زیرکار: OSB زیرکار، صاف و محکم است. بسیاری از انواع آن، در لبه ها کام و زبانه دارد که اتصال را آسان میکند.
در پروژه های بزرگ OSB جایگزین ارزانتری نسبت به چندلایی است. با این حال، همیشهOSB برای پروژه های کوچک بهترین انتخاب نیست. در پروژه های ساختمانی برای پوشش سقف، دیوار بیرونی، زیرکار کف، سوله گزینه مناسبی است زیرا به راحتی چندلایی تاب نمیخورد. میخهای معمولی را به خوبی میگیرد، به ویژه زمانی که به تیرهای زیر مصالح میخ شود.
با این حال در پروژه های کوچکتر (مثلا ساخت یک جعبه)، لبه های ناهموار برشهای OSB، اتصالهای خوبی در گوشه ندارند. چون پیچ یا میخ به راحتی در دو طرف میلغزد و جعبه شما به سرعت از هم میپاشد!
همچنین، OSB مانند چندلایی روکش چوب ندارد. ماهیت خام OSB قیمت‌ها را پایین نگه میدارد، اما طبیعتاً از نظر بصری خوشایند نیست! حتی اگر رویش را نقاشی کنید، باز هم بافت براده های چوب را زیر لایه های رنگ خواهید دید.
با این حال، به این معنا نیست که نمیشود از OSB برای پروژه های کوچک مانند قفسه انبار استفاده کرد. زمانی که فقط به یک صفحه چوبی مسطح نیاز دارید که در زیر وسایل پنهان میشود OSBبه کاهش هزینه ها کمک میکند!
مواردی که باید هنگام کار با OSB در نظر داشته باشید:
OSB در ابتدا در برابر آب مقاومت میکند، زیرا رزین و چسبی که آن را در کنار هم نگه میدارد رطوبت را دفع میکند، البته تا حدی . پس از اشباع شدن از آب، خشک شدن آن بسیار دشوار است. OSB کم کم مثل اسفنج حباب میزند و متورم میشود، در نتیجه لایه ها از هم جدا شده و غیرقابل استفاده میشود. متأسفانه، اگر OSB شما بزرگ شود، در صورت خشک شدن به اندازه طبیعی خود باز نمیگردد.
OSB نسبت به چندلایی معمولی انعطاف پذیرتر است. با این حال، به این معنا نیست که OSB ذاتاً ضعیفتر است. فقط به این معنی است که میتواند کمی فنری تر باشد. مثلاً، اگر از OSB در اجرای زیرکار کف استفاده میکنید، میخواهید مطمئن شوید که تیرهای کف خیلی از هم فاصله ندارند. وگرنه ممکن است با مقداری خمیدگی در کف مواجه شوید. البته استفاده از ورق ضخیمتر OSB این مشکل را برطرف کند. همچنین از OSB زیرکار با گرید بالاتر استفاده کنید.
OSB به خوبی تخته چندلا میخ را نگه نمیدارد. به همین دلیل در خارج از ایران معمولا سقف خانه های چوبی از تخته چندلای معمولی است، زیرا حس میکنند میخ کوبی بهترین روش برای اجرای سقف است. به هر حال، باید تست کنید. بسته به میخ و نوع OSB استفاده شده، ممکن است نتایج متفاوت باشد. هرجا شک داشتید، از پیچ استفاده کنید.
OSB در برابر آب مقاوم است، اما ضد آب نیست. رزینی که الیاف و بافت چوبی OSB را در کنار هم نگه میدارد، ضد آب است، اما هر لبه بریده شده، چوبهای داخلی را در معرض رطوبت قرار میدهد. هنگامی که این قسمتها برای مدت طولانی در معرض آب قرار گیرند، متورم شده و شروع به جدا شدن میکنند.
استفاده از رنگ یا بتونه ضد آب روی OSB به جلوگیری نفوذ رطوبت کمک میکند. همچنین میتوانید OSB درجه بیرونی را پیدا کنید که در باران بهتر میماند.
استحکام به ضخامت و کیفیت ساخت بستگی دارد. با این حال، در کل OSB قویتر از ام دی اف است.
چندلایی معمولی جایگزین خوبی برای OSB است. با اینکه چندلایی گران تر است، اما در همان سطح OSB عمل میکند.
چندلایی یا پلایوود که به آن تخته چندلا هم میگویند، ساندویچی از لایه های نازک چوب است که با چسب در جهتهای مختلف رگه های چوب، پرس شده است. چندلایی بین 3 تا 11 لایه دارد. بسته به نوع چندلایی، یک یا چند لایی چوب سخت روی کار قرار میگیرد که به آن ونیر یا لایی یا روکش میگوییم. میتوانید چندلایی روکش شده که در طیف گسترده ای از گونه های چوب تولید میشود خریداری کنید. حتی میتوانید بصورت رنگ شده تهیه کنید تا برایتان یک قدم صرفه جویی کند!
چندلایی در چندین نوع و درجه مختلف وجود دارد:
بالاترین درجه. صاف و سنباده شده، بدون گره، و تمام فضاهای خالی پر شده است. درجه کابینت نیز نامیده میشود.
دومین درجه. صاف و سنباده شده، ممکن است تا 5/2 سانتیمتر نقص داشته باشد.
چندلایی درجهC: سومین درجه. سمباده نخورده و عیوب بیشتری دارد. بهترین گزینه برای استفاده های پشت کاری.
زبرتر از C است، نقصهای بزرگتری دارد. معمولاً به جای OSB برای زیرکار استفاده میشود.
همچنین، ممکن است درجاتی مانند BC یا CD را مشاهده کنید. این درجه بندی نشانگر برتری یک طرف به طرف دیگر است.
در جایی که به احتمال زیاد سطح دیده میشود، از درجه بهتر استفاده کنید و درجه بدتر را پنهان کنید. هنگام انتخاب چندلایی، پروژه خود را در نظر داشته باشید. اگر رنگ میشود، از چندلایی درجه بدتر استفاده کنید. چون عیوبش پنهان میشود.
چندلایی به عنوان الوار در انواع پروژه ها استفاده میشود. چندلایی نه تنها برای پروژه های ساختمانی به خوبی کار می کند، بلکه برای طیف گسترده ای از پروژه های نجاری نیز مفید است.
چندلایی واقعاً همه کاره است، اما بدون ایراد نیست. در ادامه برخی از معایب چندلایی و نحوه تعمیر آنها آورده شده است.
در حالی که روی چندلایی شبیه تخته تمام چوب است، لبه ها داستان متفاوتی دارند. لایه های پلایوود، از لحاظ بصری جذاب نیستند، به خصوص اگر در امتداد لبه حفره ها در معرض دید باشد.
خوشبختانه، چند راه برای پنهان کردن آن وجود دارد! ساده ترین راه استفاده از نوار لبه چوبی است. نوار لبه، نواری نازک از چوب است که روی یک رول قرار دارد و دارای یک چسب گرمایی آماده در قسمت پشتی است. فقط آن را روی لبه چندلایی اتو کنید، سپس اضافی آن را جدا کنید!
برای فینیش بادوامتر، نوارهای نازکی از چوب سخت را به همان ضخامت چندلایی برش دهید، سپس آن را چسب بزنید و روی لبه میخ بزنید. البته در اینصورت یک درز بین چندلایی و نوار لبه ایجاد میشود.
در نهایت، از بتونه چوب برای لبه های در معرض دید استفاده کنید و وقتی خشک شد به آرامی سنباده بزنید. این روش فقط برای مبلمان رنگ شده توصیه می شود، اما بهتر از خام ماندن لبه هاست!
لایه های نازک چندلایی شکننده هستند و محتمل است پس از برش دندانه ای شوند. در اینصورت پروژه شما کمتر حرفه ای به نظر برسد. البته چند راه برای جلوگیری از خراب شدن لبه وجود دارد.
1. از اره تیز با دندانه های زیاد استفاده کنید.
2. از تیپ کناف روی خط برش، برای نگه داشتن الیاف چوب در جای خود استفاده کنید.
3. در صورت استفاده از اره دیسکی سمت زیباتر را به طرف پایین و در صورت استفاده از میز اره، سمت زیباتر را به طرف بالا برش دهید. همیشه باید تیغه از سمت بهتر وارد شود تا هر گونه خرابی در پشت کار قرار گیرد.
4. سطح پایینی مواد را با یک ورقه عایق فوم یا یک تکه فیبر ضایعاتی محکم کنید.
هنگامی که چندلایی در معرض آب قرار بگیرد، نسبتاً سریع خشک میشود و به اندازه اصلی باز میگردد. با این حال، قرار گرفتن مکرر در معرض آب به لایه شدگی یا جدا شدن لایه ها منجر میشود. اگر قرار است پروژه شما دائماً در معرض رطوبت قرار گیرد، جهت جلوگیری از این اتفاق از چندلایی درجه دریایی استفاده کنید. این محصول از چسبهای ضد آب مخصوص ساخته شده که در هر شرایط آب و هوایی، لایه ها را در کنار هم نگه میدارد. حتی میتوانید از آن در ساخت قایق استفاده کنید!
برخی از درجه های پایینتر چندلایی در کل ورق، گره و فضای خالی دارند. هنگامی که چندلایی به صورت لایه ای قرار میگیرد و به هم فشرده میشود، معمولاً در یک لایه گره های بزرگی وجود دارد. گاهی اوقات، این گره ها از بین رفته و باعث ایجاد فضای خالی میشوند.
این فضاهای خالی و گره ها ایجاد نقص در پروژه میکنند. برای رفع این مشکل، خرید چندلایی درجه بالا را توصیه میکنیم. چندلایی توس بالتیک عاری از فضاهای خالی است و استاندارد طلایی دارد که در مبلمان سازی به کیفیت بالا معروف است.
قیمت چندلایی به وضعیت بازار و نوع چندلایی بستگی دارد. به طور کلی، هر چه ورق ضخیمتر و کیفیت بهتر باشد، قیمت نیز بالاتر است. مسلّماً چندلایی درجه ساختمانی ساخته شده از کاج بسیار ارزان تر از چندلایی درجه کابینتی ساخته شده از بیرچ خواهد بود.
طول عمر چندلایی بیشتر به کیفیت آن و میزان رطوبتی که باید تحمل کند بستگی دارد. اگر از چندلایی درست استفاده کنید و از آن در برابر آب محافظت کنید، دوام زیادی خواهد داشت.
به زیبایی چوب واقعی نیست و برخی انواع آن گران است. معمولاً چندلایی ارزان گره و فضای خالی دارد که میتواند باعث افت کیفی کار شما شود.
